TẠP NHIỄM BẮT ĐẦU TỪ DẠ DÀY

Gần đây tôi đã xem một thử nghiệm rất thú vị được thực hiện vào năm 2019 bởi A. Huting, Thạc sĩ X.Guan, Thạc sĩ F.Molist, DVM, Tiến sĩ từ Schothorst Feed Research. Bài viết này tập trung vào tầm quan trọng của việc đo lường Khả năng đệm axit (giá trị ABC) của khẩu phần ăn ở heo con để dự đoán hiệu suất tăng trưởng. ABC là một khái niệm nổi tiếng đối với các chuyên gia dinh dưỡng vật nuôi nhưng hiếm khi được tính toán và xem xét khi xây dựng khẩu phần ăn cho heo con mặc dù thực tế là phần mềm lập công thức hiện đại đã tự động hóa việc tính toán đó.

Heo con gặp vấn đề với quá trình axit hóa trong dạ dày. Ở heo con đang bú, lượng axit clohydric (HCl) tiết ra thấp. Quá trình lên men vi khuẩn từ lactose thành axit lactic từ sữa heo mẹ làm axit hóa các chất trong đường tiêu hóa nhưng đồng thời có thể ức chế sản xuất HCl. Lượng thức ăn thô nhiều và thường xuyên có thể kích thích sản xuất HCl tuy nhiên mức tiêu thụ thức ăn dặm thấp và thay đổi giữa và trong lứa cho đến ít nhất bốn tuần tuổi.

Sự kết hợp giữa lượng HCl tiết ra thấp, thiếu lactose trong khẩu phần ăn và việc ăn nhiều bữa với khoảng thời gian không đều đặn khi cai sữa có thể dẫn đến pH dạ dày tăng cao, thường lên trên 5,0 và duy trì ở mức cao trong vài ngày. Tiếp đến ảnh hưởng xấu đến đặc tính diệt khuẩn của dạ dày và quá trình tiêu hóa protein. Độ pH dạ dày thấp là cần thiết cho: 1) quá trình chuyển đổi pepsinogen thành pepsin, xảy ra nhanh chóng ở độ pH 2,0 nhưng chỉ chậm ở độ pH 4,0 và 2) thủy phân protein bằng pepsin (ở độ pH 2,0 đến 4,0 ). Độ pH dạ dày cao cũng có thể cho phép mầm bệnh tồn tại và xâm chiếm trong đường tiêu hóa. Ngoài ra, hàm lượng cao protein khó tiêu trong đường ruột do quá trình tiêu hóa protein ở dạ dày giảm có thể làm tăng quá trình lên men protein dẫn đến tạo ra hại khuẩn (amine sinh học, NH3) ảnh hưởng tiêu cực đến tính thấm của thành ruột.

Khả năng đệm/liên kết axit cao của thức ăn (khả năng trung hòa axit) càng làm tăng độ pH của dạ dày. Khái niệm điều chỉnh độ axit dạ dày bằng cách thêm axit vào thức ăn hoặc giảm bớt các thành phần có khả năng liên kết hoặc đệm axit cao (như protein động vật, cacbonat và oxit kẽm) đã có từ lâu (Jasaitis et al., 1987; Bolduan et al. ., 1988; Lawlor và cộng sự, 2005). Việc bổ sung axit hữu cơ vào thức ăn heo cai sữa để giảm nguy cơ tiêu chảy sau cai sữa đã trở thành một biện pháp phổ biến nhằm giảm giá trị ABC cao trong khẩu phần ăn thông thường của heo con. Axit hữu cơ có thể hoạt động theo ba cách làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy và cải thiện năng suất của heo con bằng cách: 1) tác dụng kìm khuẩn trực tiếp của chúng; 2) pH dạ dày thấp cải thiện quá trình tiêu hóa protein; và 3) độ pH dạ dày thấp làm tăng thời gian lưu giữ thuận lợi cho quá trình thủy phân protein trong dạ dày (Partanen và Mroz, 1999).

Trong thí nghiệm của họ, nhóm nghiên cứu Schothorst đã bao gồm 16 chế độ ăn khác nhau, 8 chế độ ăn cho giai đoạn tập ăn (2 tuần đầu tiên) và 8 chế độ ăn kiêng cho giai đoạn cai sữa (tuần 3 đến tuần 5). Điều đó bao gồm 3 mức ABC-4 khác nhau ở mức 175, 225 và 275 mEq/kg thức ăn hỗn hợp . Để tham khảo, mức ABC-4 được khuyến nghị cho heo con cai sữa là dưới 250 mEq/kg. Để đạt mức dưới 250 mEq/kg, các nhà nghiên cứu đã kết hợp các axit hữu cơ, dưới dạng axit citric, axit formic hoặc kết hợp cả hai. Vì axit citric có giá trị ABC-4 thấp hơn axit formic (-6000 mEq/kg so với -14.000 mEq/kg ), liều lượng axit citric cao hơn gấp đôi liều lượng axit formic để bù đắp cho sự khác biệt về ABC-4 các giá trị.

Qua phân tích đã xác nhận được sự khác biệt, sau khi hòa tan trong nước, độ pH đo được của các chế độ ăn khác nhau dao động từ 4,7 ăn thấp nhất đến 6,1 ăn cao nhất, điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đáng kể đến độ pH dạ dày và hiệu quả tiêu hóa.

Thảo luận và kết quả:

Chúng tôi khuyến khích bạn xem chi tiết ấn phẩm này để biết thêm thông tin – Xác nhận và Đánh giá Giá trị ABC-4 trong khẩu phần cho heo con sau cai sữa , A. Huting et al., 2019. Tóm lại, bài báo trình bày các kết luận sau: 

• Có mối tương quan tích cực giữa việc giảm ABC-4 và sự tăng trưởng của heo con, lượng ăn vào và FCR. Ngay cả việc giảm 50 mEq /kg thức ăn hỗn hợp  có tác động tích cực đáng kể đến năng suất của heo con.

• Ảnh hưởng của lượng ABC-4 thấp đáng kể hơn trong 2 tuần đầu sau cai sữa khi khả năng sản xuất HCl của heo con ở mức thấp nhất.

• Không có tác dụng từ nguồn axit hữu cơ. Yếu tố chính là tác dụng trong việc giảm giá trị ABC-4 tổng thể của khẩu phần hơn là các phương thức hoạt động tương ứng của chúng. Các chiến lược khác nhằm giảm ABC-4 sẽ có tác động tương tự đến hiệu suất như việc kết hợp các axit hữu cơ.

• Việc giảm ABC-4 cho thấy những lợi ích đặc biệt khi heo con đang phải đối mặt với những thách thức về sức khỏe đường ruột – hiệu quả tăng trưởng có thể ít rõ ràng hơn khi heo con không có vấn đề về sức khỏe đường ruột.

Chủ đề này đặc biệt quan trọng ở Đông Nam Á. Ở những quốc gia này, khá phổ biến khi thấy khẩu phần có giá trị ABC-4 nằm trong khoảng từ 350 đến 450 mEq /kg thức ăn hỗn hợp , khác xa so với mục tiêu 250 mEq ở Châu Âu. Với bối cảnh dịch tễ học, ABC-4 cao như vậy và do đó pH dạ dày cao, tạo môi trường thuận lợi cho mầm bệnh phát triển trong dạ dày, dẫn đến đường ruột nhiễm khuẩn.

Có một số cách giải thích cho mức độ cao ABC-4.

Đầu tiên, dưới áp lực của các quy định và thực tiễn quảng cáo, khẩu phần ăn của heo con được xây dựng với hàm lượng protein thô cao (22% so với 18% ở Châu Âu). Hơn nữa, người ta thường thấy sự đóng góp đáng kể của protein động vật, bột cá hoặc bột gia cầm. Các thành phần này có giá trị ABC-4 tương ứng là 1.380 và 1.007 mEq/kg, trong khi khô đậu nành và khô đậu nành lên men có giá trị 600 và 200 mEq/kg.

Thứ hai, vì lý do kinh tế, nguồn canxi phổ biến nhất là canxi cacbonat và dicanxi photphat, có giá trị ABC-4 cực cao là 18.000 và 2.700 mEq. Chúng ta không được quên chú ý đến chất mang được sử dụng trong premix, chất mang này thường bao gồm canxi cacbonat. Điều đó có thể nâng tổng lượng canxi cacbonat lên tới 12-15kg/tấn thức ăn, góp phần tạo ra 220-270 mEq /kg thức ăn hỗn hợp so với mục tiêu tối đa là 250!

Thứ ba, vẫn còn nhiều nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi đang sử dụng 3kg Zinc Oxide cho mỗi tấn khẩu phần ăn tập ăn. Zinc Oxide là thành phần có giá trị ABC-4 cao nhất từ 18.000 đến 22.000 mEq/kg, tùy theo nghiên cứu. Ở mức độ như vậy, Zinc Oxide sẽ đóng góp từ 55 đến 70 mEq / kg thức ăn hỗn hợp trong khẩu phần. Ở Châu Âu, họ không gặp phải những vấn đề tương tự vì các quy định đặt ra giới hạn cho việc sử dụng Zinc Oxide ở heo con thấp hơn.

Thứ tư, dựa trên những điểm trên, chúng ta có thể ước tính rằng, chế độ chuẩn tập ăn ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm protein động vật, hàm lượng oxit kẽm và cacbonat cao, sẽ đạt giá trị ABC-4 trong khoảng từ 400 đến 500 (trước khi tính đến các chất axit hóa). Một trong những cách dễ dàng hơn để đưa mức ABC-4 đến gần hơn 250 mEq /kg mà không cần phải thay đổi công thức thức ăn là kết hợp với axit hữu cơ. Tuy nhiên, vì lý do chi phí,  ở khu vực của chúng tôi, liều lượng axit hữu cơ (60% đậm đặc) không vượt quá 3 đến 5kg hỗn hợp axit hữu cơ sẽ làm giảm giá trị ABC-4 của chế độ ăn chỉ từ 18 đến 30 mEq /kg . Để đạt được mức giảm cần thiết từ 100 đến 150 mEq /kg , chúng ta nên tăng liều lượng lên 12 đến 15kg hỗn hợp axit hữu cơ (có tính đến việc các hỗn hợp này chứa tối đa 60% axit hữu cơ và 40% chất mang).

Tóm lại, để tạo môi trường tốt hơn cho heo con trong giai đoạn cai sữa, chúng ta cần chú ý hơn đến độ pH dạ dày và mức ABC-4 trong khẩu phần tập ăn và cai sữa. Trong hầu hết các chế độ ăn, chúng ta cần bổ sung lại mức thâm hụt ít nhất 100 mEq /kg . Dưới đây tôi đã liệt kê bốn chiến lược rõ ràng nhất để cải thiện giá trị ABC-4. Chiến lược đầu tiên cần xem xét là giảm liều lượng cao oxit kẽm. Chiến lược đó rẻ hơn năm lần so với việc sử dụng chất axit hóa.

Nếu mong muốn đạt được mức giảm hơn 100 mEq /kg , chúng ta sẽ cần thực hiện đồng thời một số chiến lược, bắt đầu từ chiến lược tiết kiệm nhất đến đắt nhất. Một chiến lược thay thế mà tôi có thể thêm vào bảng là thay thế axit hữu cơ dạng bột bằng axit hữu cơ lỏng, vì đây là nguồn giảm ABC-4 rẻ hơn.

Nếu bạn muốn tôi gửi cho bạn ấn bản đầy đủ của Schothorst và danh sách các giá trị ABC-4 cho tất cả các thành phần, vui lòng cho tôi biết qua email.